In 2013 startte NASA de missie NEOWISE, een ambitieus project met als doel het catalogiseren en bestuderen van nabije-aarde-objecten, zoals asteroïden en kometen. Na iets meer dan tien jaar opereren kwam de missie officieel ten einde in november 2024. Dit einde werd toegeschreven aan een combinatie van technische en natuurlijke factoren, wat het afsluiten betekende van een cruciaal hoofdstuk in de ruimteverkenning en planetaire verdediging.

Het programma begon in 2009 met de lancering van de Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE) ruimtetelescoop. Ontwikkeld om de hemel in het infraroodspectrum in kaart te brengen, was de telescoop ontworpen om sterren, sterrenstelsels en andere hemellichamen met ongekende details te identificeren. Tijdens zijn oorspronkelijke missie voltooide WISE twee volledige hemelkaarten en legde gedetailleerde beelden vast van meer dan 750 miljoen kosmische objecten.

In 2011 kwam de telescoop echter voor een uitdaging te staan: het koelmiddel, dat nodig was om op extreem lage temperaturen te werken en de precisie van de infraroodmetingen te garanderen, raakte uitgeput. Ondanks deze beperking beseften NASA-ingenieurs dat de apparatuur nog steeds potentieel had voor aanvullende missies. Na een evaluatiepauze werd de telescoop in 2013 opnieuw geactiveerd met een nieuw doel: het monitoren en catalogiseren van nabije-aarde-objecten (NEO’s). Zo werd de missie NEOWISE geboren, een herconfiguratie die de telescoop transformeerde in een jager op asteroïden en kometen die dicht bij onze planeet cirkelen.

Meer dan een decennium lang verzamelde NEOWISE een indrukwekkende hoeveelheid gegevens, met een diepe impact op zowel de astronomie als de planetaire verdediging. De telescoop voerde meer dan 1,45 miljoen infraroodmetingen uit en observeerde ongeveer 44.000 objecten in het zonnestelsel, waarvan vele nog niet eerder waren geïdentificeerd.

Een van de grootste successen van de missie was de ontdekking van honderden nieuwe nabije-aarde-objecten, waaronder de komeet C/2020 F3 NEOWISE, die in 2020 beroemd werd door een zeldzaam hemelspektakel te bieden dat met het blote oog in verschillende delen van de wereld zichtbaar was. Bovendien waren de verzamelde gegevens essentieel voor wetenschappers om de fysieke en chemische eigenschappen van deze hemellichamen te analyseren, inclusief hun banen, afmetingen, samenstellingen en trajecten ten opzichte van de aarde.

Belangrijker nog, de missie speelde een centrale rol in de planetaire verdediging door potentieel gevaarlijke objecten te identificeren en te monitoren. Deze informatie stelde NASA en andere ruimteagentschappen in staat om strategieën te ontwikkelen om het risico op catastrofale botsingen met onze planeet te verminderen.

Het einde van de NEOWISE-missie was onvermijdelijk en werd veroorzaakt door twee belangrijke factoren:

Toegenomen zonneactiviteit

De afgelopen jaren is de zon een fase van verhoogde activiteit ingegaan, bekend als het zonnemaximum, gekenmerkt door intense zonnevlammen en sterkere zonnewinden. Deze verhoogde activiteit zorgde voor een uitzetting van de bovenste atmosfeer van de aarde, wat op zijn beurt de atmosferische weerstand verhoogde voor de NEOWISE-telescoop, die in een baan op ongeveer 500 kilometer boven het aardoppervlak draaide. Dit maakte het steeds moeilijker om een stabiele baan te behouden.

Technische beperkingen en natuurlijke slijtage

De NEOWISE-telescoop, oorspronkelijk ontworpen voor een kortlopende missie, ondervond na meer dan tien jaar operatie natuurlijke slijtage. In de loop der jaren werden de instrumenten minder efficiënt, en het ontbreken van een actief voortstuwingssysteem om de baan te corrigeren maakte het onmogelijk om de effecten van atmosferische weerstand te compenseren.

Deze beperkingen leidden ertoe dat de telescoop terugkeerde naar de aardatmosfeer. Begin november 2024 trad NEOWISE opnieuw de atmosfeer binnen en werd volledig vernietigd toen het tijdens de terugkeer verbrandde, waarmee het officiële einde van de missie werd gemarkeerd.

Ondanks het einde van de missie is de wetenschappelijke impact van NEOWISE onmiskenbaar. De gegevens blijven worden gebruikt in astronomische studies en planetaire verdedigingsinitiatieven. Bovendien heeft de missie een solide basis gelegd voor nieuwe projecten die haar oorspronkelijke doelstellingen zullen voortzetten.

Een van deze projecten is de NEO Surveyor, een geavanceerde ruimtetelescoop die speciaal is ontworpen om kleinere en moeilijker te detecteren objecten op te sporen. Met een geplande lancering in 2027 zal de NEO Surveyor een verbeterd vermogen hebben om asteroïden en kometen te identificeren die een potentiële bedreiging voor onze planeet kunnen vormen.

In tegenstelling tot NEOWISE, dat een hergebruikte telescoop was, wordt de NEO Surveyor vanaf het begin ontwikkeld met het specifieke doel om nabije-aarde-objecten te monitoren. De telescoop zal worden uitgerust met geavanceerde technologie die zelfs kleine asteroïden kan detecteren die verborgen zijn in de gloed van de zon—een uitdaging die momenteel een grote hindernis vormt voor astronomen.

De NEOWISE-missie heeft niet alleen onze kennis van het zonnestelsel uitgebreid, maar speelde ook een cruciale rol in de bescherming van onze planeet. De mogelijkheid om nabije-aarde-objecten te identificeren en te volgen heeft een model geboden voor toekomstige planetaire verdedigingsinitiatieven. Hoewel het einde van de missie onvermijdelijk was, leeft het erfgoed ervan voort in de gegevens die het heeft opgeleverd en de nieuwe technologieën die het heeft geïnspireerd.

Met de komst van de NEO Surveyor en andere lopende initiatieven is de mensheid beter voorbereid om mogelijke ruimtelijke bedreigingen te monitoren en erop te reageren. Het einde van NEOWISE markeert dus niet alleen de afsluiting van een missie, maar ook het begin van een nieuw tijdperk in de verkenning en bescherming van onze planeet tegen de mysteries van de kosmos.